Cortisol en de gevolgen van chronische stress op je bijnieren

Bijnieruitputting is een veelal onderschat probleem bij chronische stress. Dat is jammer, want dit probleem veroorzaakt een hoop vervelende klachten, zoals slapeloosheid, vermoeidheid, depressie en spijsverteringsproblemen.

 Maar wat is dat eigenlijk, bijnieruitputting? In dit artikel vertellen we je meer over de desastreuze gevolgen van stress op je lichaam, de functie van verschillende hormonen hierin en de uitputting van je bijnieren.

Is chronische stress gevaarlijk?

We weten allemaal wel dat stress een weerslag heeft op je gezondheid. Tijdens zo’n hectische periode gebeurt er intern namelijk van alles. Je hartslag en bloeddruk verhogen, je verbruikt meer energie en je spijsvertering en immuunsysteem werken minder effectief.

Gelukkig lost je lijf dat redelijk goed zelf op. Dat komt door de bijnieren: kleine orgaantjes die bovenop je nieren liggen. In het geval van stressvolle situaties maken jouw bijnieren verschillende hormonen aan. Voorbeelden van die hormonen zijn cortisol en adrenaline. In feite krijg je hierdoor direct een energieboost zodat je bereid bent om te vechten of vluchten. Ideaal dus voor het overleven van plotselinge stresssituaties.

Maar wat nu als je niet direct kan vechten of vluchten? Dat is bijvoorbeeld zo bij langdurige stress op het werk. Gaat het bij jou niet om een enkele situatie, maar om maanden of zelfs jaren van chronische stress? Dan raken je bijnieren mogelijk uitgeput. Langdurige, chronische stress leidt ertoe dat ontstekingen niet meer goed worden geremd, terwijl stress tegelijkertijd juist voor méér ontstekingsactiviteit zorgt. 

Wat is bijnieruitputting?

Zoals hierboven eigenlijk al beschreven, is er sprake van bijnieruitputting wanneer de bijnieren niet meer kunnen voldoen aan de vraag. In de eerste fase van bijnieruitputting wordt er dus wel veel cortisol aangemaakt. Voor even is dat niet zo’n probleem, maar op de langere termijn leiden hoge cortisollevels tot problemen. Zo is het bijvoorbeeld in verband gebracht met depressie, gewichtstoename, diabetes, osteoporose, een verlangen naar snoep en problemen met in- of doorslapen. In deze fase worden je cellen ongevoelig voor cortisol. 

Naarmate de bijnieruitputting vordert, wordt er juist te weinig cortisol aangemaakt. Dit in combinatie met de ongevoeligheid voor cortisol zorgt ervoor dat je natuurlijke rem voor ontstekingen niet meer goed werkt. Dat leidt bijvoorbeeld tot depressie, vermoeidheid, pijnklachten, fibromyalgie, duizeligheid, lage bloeddruk, behoefte aan zoute voeding, slechte wondgenezing, het gemakkelijk krijgen van blauwe plekken, prikkelbaarheid, lage bloedsuikerspiegel en een instabiele lichaamstemperatuur.

Voor meer uitleg bekijk onderstaande video:

De meest typische klachten van bijnieruitputting zijn:

• Moeilijk tegen prikkels kunnen (zoals licht en geluid);
• Motivatieproblemen;
• Concentratieproblemen;
• Slaapproblemen;
• Depressieve klachten;
• Drang naar zoet eten.

Kortom: je kan je door bijnieruitputting flink slecht voelen. Dat gaat van vermoeidheid en obstipatie tot serieuze psychische problemen. Een bijnieruitputting kan zelfs leiden tot een serieuze depressie.

Wat is cortisol?

Het hormoon cortisol speelt dus een grote rol in de ontwikkeling van bijnieruitputting. Maar wat is cortisol eigenlijk? In de volksmond noemen we cortisol ook wel ‘het stresshormoon’. Niet zo gek, aangezien het wordt aangemaakt als reactie op stress of ziekte.

Dat wil niet zeggen dat je de aanmaak van cortisol moet vermijden. Dat kan ook helemaal niet. Het hormoon heeft een belangrijke functie. Cortisol beschermt jouw lichaam namelijk tegen de gevolgen van ziekte, verwonding of stress. In feite is het een lichaamseigen ontstekingsremmer. Daarmee houdt het onder andere ook je bloeddruk op peil.

Cortisol verlagen 

Heb je gedurende langere tijd een overschot aan cortisol, dan geeft dat allerlei klachten. Heb je een hoge bloeddruk, last van overgewicht, een hoge bloedsuikerspiegel, weinig spierkracht en regelmatig blauwe plekken? Dan kan het checken van je cortisol levels een goed idee zijn.

Je cortisol verlagen doe je door gezonder en bewuster te leven. Slaap bijvoorbeeld voldoende, eet minder suiker en blijf gehydrateerd. Daarnaast helpt natuurlijk ook het verlagen van je stress.

Ook de rol van adaptogen zijn in dit geval belangrijk voor jou. Adaptogenen verlagen namelijk de productie van het stresshormoon, waardoor de stressrespons tot rust komt. Hierdoor wordt de vicieuze cirkel van ‘stress, ontsteking, neuroinflammation, stress, etc.’ doorbroken. Adaptogenen vind je bijvoorbeeld in ashwaganda, rhodiola, gember en zoethoutwortel.

Bijnierschorsinsufficiëntie

Bij Newmedix gaan we graag met jou op zoek naar de oorzaak van je klachten. Zijn jouw cortisolwaarden te hoog? Dan bieden wij professionele hulp bij het verlagen hiervan. Maar let op: we moeten er eerst zeker van zijn dan jouw cortisolwaarden écht te hoog zijn. Een tekort aan cortisol veroorzaakt namelijk ook erg vervelende klachten en vraagt om een ander soort behandeling. Bijnierschorsinsufficiëntie leidt bijvoorbeeld tot een lage bloeddruk, buikpijn, vermoeidheid en spierzwakte.

Bijnieruitputting en een opgezette buik

Wij merken dat patiënten die bij ons komen met een bijnieruitputting, vaak ook last hebben van een opgeblazen buik en zelfs SIBO kunnen ontwikkelen. Dat is niet zo gek: bijnieruitputting heeft een erg negatief effect op je spijsvertering. Wanneer je last hebt van buikpijn, onregelmatige ontlasting, obstipatie of diarree, komt hier vaak ook een opgeblazen buik bij kijken. Je maag-darmkanaal is dan zó overprikkeld of verstoord dat overmatige gasvorming optreedt.

Bijnieruitputting behandeling

 Bijnieruitputting is absoluut geen pretje, maar het is gelukkig prima te behandelen. Wel neemt het herstel soms wat tijd in beslag. Hier begeleiden we je graag bij. Zie hieronder enkele stappen die we doorlopen tijdens onze consulten.

1.  Klachten veroorzaakt door bijnieruitputting zijn vaak nauw verbonden aan je voeding. Zelfs wanneer de stressklachten over zijn, bestaan er soms nog problemen in de spijsvertering. Daarom sporen we triggerfoods op en ga je deze actief vermijden.
2.  Ook nuttig je geen geraffineerde suikers, cafeïne en alcohol.
3.  Het volledige voedingspatroon gaat op de schop: vanaf nu eet je meerdere kleinere maaltijden met grote hoeveelheden eiwitten.
4. Ter ondersteuning consumeer je ginseng en/of zoethoutthee en zorg je voor voldoende vitamine C en magenesium.
5. Ook slaap is heel belangrijk! Ga iedere dag ongeveer om 22:00 uur naar bed.
6. Verder adviseren we over technieken voor stressbeheersing en gaan we aan de slag met emoties en ademhaling.
7. Het is belangrijk dat je iedere dag even in aanraking komt met zonlicht.
8. Het gebruik van adaptogenen in de vorm van supplementen kan ook helpen. Denk hierbij aan bijvoorbeeld een combinatie supplement van ashwaganda, zoethoutwortel en Rhodiola.

 Professionele hulp nodig bij jouw klachten? Neem contact op!

Vermoed je dat je last hebt van bijnieruitputting en ben je op zoek naar een goede behandelaar? Newmedix behandelt jou als volledig persoon; we kijken verder dan één enkel symptoom. We gaan actief op zoek naar de oorzaak van jouw klachten. Wil je meer weten? Plan dan een gratis adviesgesprek in.

• Referenties

  
  -Inflammation and Its Discontents: The Role of Cytokines in the Pathophysiology of Major Depression
  –Effects of various Eleutherococcus senticosus cortex on swimming time, natural killer activity and corticosterone level in forced swimming stressed mice
  –Nuclear Factor-κB — A Pivotal Transcription Factor in Chronic Inflammatory Diseases