Stress en Burn Out

Chronische stress: invloed op het lichaam

Stress is een van de belangrijkste oorzaken van chronische ziekten in ons lichaam. Stress kan bestaan uit emotionele spanning, maar ook gifstoffen uit het milieu en uit voeding zijn een belangrijke bron van stress voor ons lichaam. Deze emotionele en fysiologische druk kan vernietigend zijn.

Chronische stress en cardiomyopathie

Een ernstig voorbeeld is bijvoorbeeld stress cardiomyopathie. Dit is een spontane verslapping van het hart dewelke patiënten kwetsbaar maakt voor aritmie en zelfs voor een plotse hartstilstand. Hoewel het mechanisme ervan nog niet goed begrepen wordt, denkt men dat de chronische stress-geïnduceerde verhogingen van epiferine (adrenaline) de hartspier overstimuleren. Op deze manier wordt dan het ritme en het functioneren van het hart op een negatieve manier beïnvloedt (zie plaatje).

Dood door overwerken: Karoshi

Karoshi betekent in het Japans “dood door overwerken”. Deze aandoening werd voor het eerst vastgesteld in het na-oorlogse Japan. Overwerkte en onder ernstige emotionele en fysieke stress staande executives kregen in alarmerende frequenties beroertes en hartaanvallen op alarmerend jonge leeftijden. De Japanse overheid schatte in 1990, dat het aantal mannen dat elk jaar overlijdt aan karoshi boven de 10.000 ligt (lifeExtension 2013: pp.1225).

Intima-Media Thickness

Chronische stress werd eerder in verband gebracht met verhoogde ontstekingen in de aders en met vormen van toegenomen Intima-Media Thickness (IMT) – de dikte van de binnenste laag van de aderwanden. Chronische stress kan dus atherosclerose veroorzaken. Atherosclerose is vaak de aanstichter van andere en ernstige hart- en vaatziekten.

Depressie en nervositeit

Chronische stress verhoogt het risico op nervositeit en depressie aanzienlijk. Door stress worden structurele en functionele veranderingen in het brein aangebracht. Mensen die niet goed met chronische stress omgaan, zijn meer bevattelijk voor overgewicht en voor het ontwikkelen van seksuele problemen.

Andere risico’s

• slaapstoornissen
• vroegere dood
• kwetsuren tijdens werk
• vroege dood door ademhalingsproblemen
• hartaanvallen
• zelfmoord
• type 2 diabetes
• armoedige zelfzorg
• totaal aan hart- en vaatziekten
• borstkanker

Chronische stress en dopamine tekort

Chronische stress is een van de belangrijkste oorzaken van een dopamine tekort in het menselijk lichaam. Wanneer een mens aan spanning wordt blootgesteld, wordt er een bepaald hormoon geproduceerd in het lichaam. Dit hormoon noemt men CRH. Dit CRH is net als endorfine en dopamine een neurotransmitter.

De neurotransmitter CRH

CRH kan boodschappen kan doorsturen tussen zenuwen (transmit = overbrengen; neuro = tussen zenuwen). CRH zorgt er eigenlijk voor dat het lichaam weet dat het onder spanning staat, en dat hier iets aan gedaan moet worden. CRH wordt geproduceerd in de hypothalamus. CRH zorgt ervoor dat het lichaam meer endorfines aanmaakt, zodat de cellen ook meer dopamine, serotonine, melatonine en oxytocine kunnen maken. Deze stoffen zijn allemaal nodig voor de stressrespons.

Werking stress systeem

Wanneer CRH in het lichaam vrijkomt, geeft CRH een boodschap door aan het lichaam om endorfines aan te gaan maken. Endorfines worden daarom gezien als het eerste antistress-hormoon. Endorfines kunnen ervoor zorgen dat de spanning afneemt doordat het lichaam de situatie begint te hanteren. De aangemaakte endorfines zorgen er immers voor dat dopamine, serotonine, melatonine en oxytocine aangemaakt worden die het lichaam ondersteunen. We worden van deze hormonen bijvoorbeeld alerter, we zien beter, onze beleving in de ruimte is beter, we ervaren meer verbondenheid met anderen en we ervaren bijvoorbeeld meer rust en energie.

Functie van dopamine

Dopamine is een hormoon en een neurotransmitter. Neurotransmitters zijn stofjes die signalen (opdrachten) kunnen overbrengen tussen zenuwcellen of van zenuwen, naar het zenuwstelsel, naar de spieren of de organen. Neurotransmitters geven ook signalen door van de ene hersencel naar de andere. Een goede dopamine-aanmaak in de cellen is belangrijk, om serotonine, melatonine en oxytocine aan te kunnen maken. Dopamine speelt in het lichaam een belangrijke rol bij:

• het ervaren van genot
• het ervaren van blijdschap
• het ervaren van welzijn

Functie van serotonine

Serotonine is een hormoon dat rust brengt en relaxatie. Serotonine – of eerder de afwezigheid ervan – wordt gezien als een van de belangrijkste oorzaken van depressie en gevoelens van angst en onrust. Voldoende serotonine in de hersenen brengt rust, relaxatie en milde euforie. Serotonine veroorzaakt kalmte, evenwicht, en genoegzaamheid. Serotonine speelt in het lichaam een belangrijke rol bij:

• stemmingsregulatie
• zelfvertrouwen
• slaap
• emotie
• seksuele activiteit
• onze eetlust
• de verwerking van pijnprikkels
• bescherming tegen verslavingsgevoeligheid

Functie van melatonine

Melatonine is een hormoon, dat uit serotonine en dopamine geproduceerd wordt. Met het verlopen van de tijd van de dag, wordt het in variërende hoeveelheid aan het bloed en het hersenvocht afgegeven. De belangrijkste rol van melatonine is het beïnvloeden van het 24-uursritme. Van alle 24-uursritmes, is de slaap-waakcyclus het bekendst. Echter, veel andere processen vertonen ook een 24-uursritme en een variatie in dag en nacht:

• hormoon-gestuurde lichaamsfuncties zoals onze lichaamstemperatuur
• de bloeddruk
• de urineproductie

Dag- nachtritme

Het dag- en nachtritme wordt geregeld door externe en interne factoren. Externe factoren zijn temperatuur, licht, voedsel en sociale invloeden. Melatonine stemt het interne hormonale milieu af op deze externe factoren. Melatonine zorgt ervoor dat het lichaam in ruststand komt, zodat het lichaam zichzelf kan herstellen en schoonmaken. Melatonine is dus heel belangrijk. Het heeft anti-oxidatieve eigenschappen en ruimt vrije radicalen op.

Bewustzijn

Tot slot heeft melatonine een rol in het bewustzijn. Het reguleert je gewaarwording van ruimte, onze oriëntering, geur en kleurperceptie. Zo zorgt melatonine ervoor dat je goed kan waarnemen in wat voor situatie je je bevindt.

Functie van oxytocine

In zijn algeheel zorgt oxytocine voor gevoelens van vertrouwen en verbondenheid. Oxytocine bepaalt sterk de mate van binding die de moeder met haar baby voelt en de binding die mensen onder elkaar kunnen ervaren. Oxytocine speelt dus een hele belangrijke rol in ons overleven en in het voor elkaar zorgen in moeilijke situaties. Oxytocine speelt in het lichaam een belangrijke rol bij:

• moederbinding
• vriendschappen
• romantische interacties
• evenals bij seksualiteit
• zorgtaken
• een gezonde hechting van foetussen in de baarmoeder
• een algemene gezonde hechting met anderen

Vecht- vlucht- of bevriesreactie

Als er lang geleden in de dierenwereld stress ontstond, wilde dit zeggen, dat er gevaar dreigde. Dan moesten we ofwel hard vechten, ofwel hard vluchten, ofwel heel stil blijven (de zogenaamde fight flight freeze reactie). Om hard te kunnen vechten, of hard te kunnen vluchten, of om heel stil te zitten… heeft het lichaam voor eventjes extra dopamines, serotonines, melatonines en oxytocines nodig. Deze kunnen nadat het gevaar geweken is, weer afnemen.

Kortdurende stress

Als stress kort aanhoudt, worden de functies van het lichaam geïnstrueerd om er maximaal voor te zorgen dat het gevaar ontweken wordt. Tijdens zo’n kortdurende stress situatie, beweegt bijvoorbeeld zoveel mogelijk bloed naar onze spieren. Onze spijsvertering wordt stilgezet om energie paraat te hebben voor andere werkzaamheden. De bloedsuikerniveaus nemen toe om energie paraat te hebben. De pupillen verwijden om goed te zien etc. etc.

CRH neemt af na 2 minuten

Als het gevaar ontweken is, dan kan CRH ook weer afnemen. Dit gebeurt doorgaans binnen 2 minuten. Als CRH met succes endorfine aan het werk zet om dopamine, serotonine, melatonine en oxytocine vrij te maken, stuurt endorfine binnen twee minuten een signaaltje terugstuurt naar CRH om zichzelf af te breken. CRH is dan niet meer nodig.

CRH bij chronische stress

De vecht-, vlucht-, bevriesreactie is noodzakelijk om onszelf te beschermen bij dreigend gevaar. Als spanning chronisch wordt en dus te lang aanhoudt, blijft het lichaam het stofje CRH aanmaken, en blijft het lichaam ook endorfine aanmaken, wat op de cellen wordt afgestuurd. De receptoren voor deze endorfines (opioïde-receptoren) gaan hierdoor stuk. Hierdoor kunnen ze geen endorfine meer opnemen, en wordt er geen signaal meer doorgestuurd, om dopamine, serotonine, melatonine en oxytocine vrij te geven. Endorfine stuurt dan een signaaltje terug naar CHR, met de boodschap “NIET GOED”.

Tweede anti-stresssysteem

Als er langer dan 30 tot 60 minuten onvoldoende endorfine in de cellen wordt opgenomen, beslist CHR om een signaal te sturen naar de bijnieren. De bijnieren zijn twee orgaantjes die bovenop de nieren zitten. In de bijnieren wordt dan cortisol aangemaakt. Cortisol is daarom het tweede anti-stresshormoon. Cortisol zorgt dan in de plaats van endorfine voor het hanteren van stress. We noemen dit, het tweede anti-stress systeem.

Cortisol

Na dopamines, serotonine, melatonine en oxytocine is cortisol het enige antistress-hormoon waar het lichaam zich nog op kan vertrouwen. Het lichaam blijft voortdurend proberen om endorfine te gebruiken als antistress-hormoon, maar wanneer dit keer op keer niet lukt, wordt keer op keer cortisol gebruikt. Dit heeft een aantal consequenties:

Dopamine tekort

Omdat de receptoren op de cellen stuk gaan onder invloed van te langdurige spanning, is het lichaam niet meer in staat dopamine te produceren. Er ontstaat zo een dopamine tekort. Dit dopamine tekort heeft een ernstige nadelige invloed op ons immuunsysteem. We worden zo bijvoorbeeld kwetsbaar voor ziektes en we beginnen dan vaak vermoeidheid, depressiviteit en algehele malaise te ervaren.

Stress creëert stress

Het eerste anti-stress systeem van het lichaam werkt binnen 2 minuten. Het tweede anti-stress systeem werkt pas na 30 tot 60 minuten. We blijven dus veel langer stress ervaren omdat het lichaam nu eenmaal trager reageert. Maar is cortisol eigenlijk wel zo goed voor ons lichaam?

Hoe werkt cortisol?

Cortisol is op allerlei manieren een paradoxaal hormoon. Een bepaalde hoeveelheid cortisol is noodzakelijk voor een optimale gezondheid. Maar te weinig of te veel cortisol kan erg ongezond zijn. Tijdens acute periodes van stress, wordt meer cortisol vrijgegeven om het lichaam te helpen omgaan met de fysieke of fysiologische stressoren.

Functies van cortisol

Cortisol wordt gezien als een ontstekingsremmend hormoon, een bloedsuiker modulator, een immuun-regulator, en een adaptief hormoon. Afhankelijk van iemand’s dieet, sport en stress, en het moment van de dag kunnen de serum-niveaus van cortisol variëren. Cortisol zorgt ook voor:

• de regulering van de bloedsuikerniveaus door een proces dat gluconeogenesis genoemd wordt en dat in de lever plaatsvindt
• de regulering van het immuunsysteem
• de regulering van koolhydraten, proteïnes, en het vetmetabolisme

Cortisol gedurende de dag

Tijdens gezonde periodes, piekt cortisol in de vroege morgen (rond 8 uur) en daalt naar het laagste niveau tussen middernacht en 4 uur ‘s ochtends. Het complexe proces van de biosynthese en de vrijgave van cortisol, is gevoelig voor verstoringen door zowel interne als externe factoren. Onder langdurige psychologische stress scheiden de bijnieren een abnormale hoeveelheid cortisol uit in een abnormaal tempo.

Een desastreus hormoon

Cortisol, zijnde een catabolisch hormoon (een hormoon dat weefsels en stofjes afbreekt), kan erg slechte effecten hebben op het lichaam als haar niveaus uit balans zijn. Daarbij kan te veel cortisol het immuunsysteem onderdrukken, terwijl te weinig cortisol kan leiden tot auto-immuunziekten en reumatologische aandoeningen (LifeExtension 2013: pp.1226).

Nadelige effecten cortisol

• Cortisol zorgt voor de onderdrukking immuunsysteem:

Het immuunsysteem biedt weerstand tegen lichaamsvreemde stoffen (virussen e.d.) en bestrijdt kankercellen. Dit onderdrukken van de activiteit van het immuunsysteem doet cortisol om een reden. Als het lichaam alle energie nodig heeft om te vechten of te vluchten, kunnen herstelprocessen, zoals wondgenezing, of verdedigingsprocessen tegen ziektekiemen, wel even wachten.

• Cortisol zorgt voor een slechte voedselinname:

Veel mensen herkennen het verschijnsel, dat ze moeilijk of slecht eten wanneer ze onder druk staan. In feite betekent dit, dat het lichaam al zover is, dat cortisol in werking is. De vrijgave van cortisol zorgt voor een signaal naar de maag om passief te worden. De maag krimpt samen, en zal het lichaam niet om voedsel vragen. Cortisol onderdrukt met andere woorden ons hongergevoel. Hierdoor ontstaat een patroon van slecht eten.

• Cortisol zorgt voor uitputting van het lichaam en de lichaamsfuncties:

Te veel cortisol in het lichaam kan leiden tot verhoogde bloeddruk, overgewicht, verhoogde bloedsuiker, dunnere huid, regelmatig blauwe plekken, verlies van spierkracht en spiervolume en osteoporose… Bij vrouwen kan een onregelmatige menstruatie en overbeharing van het gezicht voorkomen. Bij kinderen kan te veel cortisol in het bloed leiden tot vertraagde ontwikkeling en achterblijvende groei.

• Te veel cortisol aanmaak kan bijnieruitputting veroorzaken:

Tot slot is het zo, dat cortisol ook uitgeput kan geraken. Wij noemen dit bijnieruitputting. Wanneer een lichaam te vaak en te lange tijd beroep moet doen op de bijnieren om cortisol te produceren, putten deze zich uit. Gebrek aan cortisol kan leiden tot verschillende niet-specifieke verschijnselen zoals vermoeidheid, spierzwakte, gewichtsverlies, lage bloeddruk of buikpijnen.

Schildklierproblemen

Bijnieruitputting kan een slecht werkende schildklier veroorzaken. De schildklier vertraagt de stofwisseling bij bijnieruitputting, om de bijnieren te ontlasten. Als er te veel beroep wordt gedaan op de bijnieren, springt de schildklier bij als ondersteuning. Op lange termijn kan hier ook de schildklier schade aan ondervinden. Bijnieruitputting veroorzaakt schildklieruitputting.

Onze behandeling voor stress en stressgerelateerde aandoeningen

newmedix biedt excellente behandeling voor stress en stressgerelateerde aandoeningen met concrete oplossingen. Ook zijn wij gespecialiseerd in bijnieruitputting en schildklierproblemen. Wilt u meer informatie, bel ons dan of maak meteen een afspraak. U kunt zich ook inschrijven voor een van onze kosteloze informatiebijeenkomsten. Lees hier wat andere patiënten bij onze behandeling ervaren hebben.

Achtergrondinformatie

Life Extension Foundation. 2013. Disease Prevention and Treatment. 130 Evidence-Based Protocols to Combat the Diseases of Aging.

Stress en burn out symptomen

Ieder van ons heeft een aangeboren vermogen om met stress en haar symptomen om te gaan. Toch is onze stress-tolerantie variërend. Sommige mensen kunnen veel en langdurige stress aan. Andere mensen kunnen maar weinig en slechts kortdurende stress aankunnen.

Terminologie

Hans Seyle ontwikkelde de term stress in 1935 als een factor die gedragsmatige veranderingen veroorzaakte in zoogdieren. Hij breidde deze definitie uit, om hogere niveaus van organismen erin te kunnen omvatten – zoals mensen – die op een schadelijke manier onderhevig kunnen zijn aan stress (LifeExtension 2013: pp.1227).

Dr. Hans Seyle

Volgens Seyle zijn er drie fases waar het lichaam doorheen kan gaan bij stress. Het eerste stadium is een stadium van de alarmfase; deze fase wordt gevolgd door de weerstand fase waarin het lichaam een poging doet zich aan te passen aan de toegevoegde stress (de vrijgave van CRH, cortisol), en uiteindelijk, nadat de stress het lichaam overweldigd en verzwakt heeft, volgt het stadium van uitputting.

Drie fasen

Deze drie staten kunnen gelijkgesteld worden volgens Seyle, met analoge fysiologische reacties:

1. de alarm fase: aanpassing aan acute stress; de vecht- vlucht- en bevriesreactie
2. de weerstand fase: het opduiken van de consequenties van de langdurige stress reactie en activering (i.e. de insuline resistentie)
3. de uitputtingsfase: een vermindering van responsiviteit en gevoeligheid voor de primaire functies van de HPA-as (de hypothalamus-hypofyse-bijnier as functies) (i.e. verslechtering van de hypothalamus, schade in de cellen van de hypothalamus, dysfunctie die leidt tot onvoldoende en verkeerde stresshormoon functie en de daaruit volgende stemmingsstoornissen en vermoeidheid.)

Ken jezelf

Onbalans in het lichaam draagt bij aan de dodelijke nasleep van de serieuzere stressgerelateerde ziekten. Daarom is het herkennen van het feit dat je enige of alle van de volgende symptomen aan het ervaren bent, een belangrijke stap richting het bereiken van een betere algehele gezondheid en ook richting het verminderen van jouw risico op diverse ziektes en aandoeningen.

Meest voorkomende symptomen stress

Wat zijn nu eigenlijk de meest voorkomende symptomen en tekenen van stress? Je hebt symptomen die zich voordoen binnenin het lichaam, en die we niet waarnemen. Maar er zijn ook symptomen die direct voelbaar zijn of merkbaar aan het lichaam. We zetten hier de meest belangrijke merkbare lichamelijke symptomen en klachten van stress op een rijtje voor je. De belangrijkste lichamelijke stress symptomen:

• hoofdpijn
• rugpijn
• stijve nek, schouders
• spijsverteringsstoornissen
• maagpijn
• hartkloppingen, ‘racend hart’
• klamme, zweterige handen
• rusteloosheid, onrust
• vermoeidheid
• slaapproblemen (inslapen of doorslapen)
• duizeligheid
• oorsuizen (oorzingen, fluiten)

De belangrijkste gedragsmatige stress symptomen:

• bazigheid, snauwerig
• bovenmatige kritisch t.a.v. de ander
• onvermogen om dingen af te krijgen
• tanden knarsen tijdens slaap
• overmatig alcohol- of drugsgebruik
• overmatig eten
• overmatig roken
• dwangmatig kauwgum kauwen
• tics of friemelen en plukken

Stress symptomen die emotioneel van aard zijn:

• prikkelbaarheid, snel geïrriteerd
• snel overstuur of gefrustreerd
• snel huilen of tranen in ogen
• neiging om in woede uit te barsten
• nervositeit, onrust, chaotisch gevoel
• overweldigend gevoel van onder druk staan
• gevoel van machteloosheid en moedeloosheid
• ongelukkig voelen om onduidelijke redenen
• onvermogen om dingen te veranderen
• verveling en leeg, gevoelloos of onbestemd gevoel
• dingen hebben geen betekenis meer
• gevoel van eenzaamheid of alleen te zijn
• niet meer kunnen lachen, dingen zwaar inzien

De belangrijkste stress symptomen in ons denken:

• moeite om helder te kunnen denken
• vergeetachtigheid
• besluiteloosheid
• geheugenproblemen, geheugenverlies
• concentratieproblemen
• gebrek aan creativiteit
• gebrek aan oplossend vermogen
• gedachten aan weglopen
• verlies van gevoel van humor

Checklist chronische stress

1. overmatige vermoeidheid na minimale inspanning; jezelf “overweldigd” voelen door relatief triviale problemen
2. moeite met opstaan in de ochtend, zelfs na voldoende slap
3. je beroepen op koffie (cafeïne) en andere “energie” drankjes voor een oppepper
4. een waargenomen energiekick na 6 uur ‘s middags
5. chronische lage bloeddruk
6. hypersensitiviteit voor koude temperaturen
7. een toename in Premestruale Syndroom symptomen
8. depressie of labiele stemmingswisselingen
9. mentale “mist” en een slecht geheugen
10. verminderde sex drive
11. nervositeit
12. het ervaren van zucht naar zoute en zoete voedingsmiddelen
13. verminderde eetlust
14. ontregeld immuunsysteem
15. chronische allergieën
16. algemene zwakte en duizeligheid bij het opstaan

Achterhaal de oorzaak

Sommige van de stress symptomen kunnen overlappen met symptomen van een slecht werkende schildklier, ondervoeding, depressie, staten van chronische vermoeidheid, chronische ziekten, infecties, alcohol- of drugsmisbruik, en zware metalen toxiciteit. Daarom is het altijd belangrijk om de diverse oorzaken een aandoeningen uit te sluiten. Neem voor een onderzoek contact op met onze newmedix kliniek.

Behandeling

newmedix behandelingen die concrete oplossingen bieden voor uw stressgerelateerde problemen. Wilt u meer informatie, bel ons dan of maak meteen een afspraak. U kunt zich ook inschrijven voor een van onze kosteloze informatiebijeenkomsten. Lees hier wat andere patiënten bij onze behandeling ervaren hebben.

Achtergrondinformatie

Life Extension Foundation. 2013. Disease Prevention and Treatment. 130 Evidence-Based Protocols to Combat the Diseases of Aging.