Wat is het Verband? Wat u moet weten over duizeligheid en de menopauze

Veel vrouwen horen van hun huisarts of omgeving dat duizeligheid “er nou eenmaal bij hoort” in de overgang. Deze geruststelling is weinig helpend als je regelmatig licht in je hoofd bent of het gevoel hebt flauw te vallen. In werkelijkheid heeft dit vervelende symptoom vaak onderliggende oorzaken die behandeld kunnen worden. Uit onderzoek blijkt bijvoorbeeld dat ruim een derde van de vrouwen in de overgang minstens eenmaal per week last heeft van duizeligheid. Het is dus een veelvoorkomend probleem, en bij Newmedix zien we het dan ook regelmatig, maar het goede nieuws is dat er vaak iets aan te doen is.

Waarom hormonale veranderingen invloed hebben op je evenwicht

Tijdens de menopauzale overgang schommelen de niveaus van oestrogeen en progesteron aanzienlijk. Die dalende hormoonspiegels kunnen je evenwichtsorgaan in het binnenoor direct beïnvloeden. Wetenschappers ontdekten dat receptoren voor hormonen zoals oestrogeen, progesteron, schildklierhormoon én het stresshormoon cortisol aanwezig zijn in het evenwichtsorgaan. Het is dus geen verrassing dat hormonale schommelingen je balans kunnen verstoren. Veel vrouwen merken bijvoorbeeld rond de menstruatie of in de pre-menopauze al periodes van duizeligheid.

Een opvallend gevolg van deze hormonale impact is een vorm van positieduizeligheid, bekend als benigne paroxismale positieduizeligheid (BPPV). Hierbij veroorzaken bepaalde hoofdbewegingen plots een draaierig gevoel. Uit een grootschalige studie bleek dat vrouwen in de overgang duidelijk vaker BPPV ontwikkelen dan mannen – men vermoedt dat de hormonale schommelingen tijdens de menopauze daar een belangrijke rol in spelen.

Een tekort aan oestrogeen verzwakt mogelijk ook de structuur van otoconia (balanskristallen) in het binnenoor, waardoor het evenwicht makkelijker ontregeld raakt. Dit mechanisme zou de link tussen de overgang en duizeligheid verklaren.

Bloedsuikerspiegel uit balans

Hormonale veranderingen kunnen ook indirect voor duizeligheid zorgen via hun effect op de bloedsuikerspiegel. Oestrogeen en progesteron beïnvloeden hoe gevoelig je lichaam is voor insuline, het hormoon dat je bloedsuiker reguleert.. Tijdens de perimenopauze zien we vaker wisselingen in bloedsuiker: soms wordt het lichaam minder gevoelig voor insuline (insulineresistentie), andere keren juist gevoeliger.

Dit betekent dat zelfs vrouwen zonder diabetes vaker last kunnen krijgen van schommelingen in de bloedsuiker, wat zich kan uiten in een licht gevoel in het hoofd, trillerigheid, zweten en duizeligheid. Het risico is nog hoger bij vrouwen die al aanleg hebben voor diabetes. Stabiele bloedsuikerwaarden zijn dus belangrijk; sterke dalingen (hypoglykemie) kunnen leiden tot duizelige momenten.

Opvliegers en vaatverwijding

Opvliegers (plotselinge warmtegolven met zweten en rood aanlopen) zijn een van de bekendste overgangsklachten. Bijna 70–80% van de vrouwen ervaart ze in meer of mindere mate. Tijdens een opvlieger gaat je hart vaak sneller kloppen en verwijden de bloedvaten zich, wat tijdelijk je bloeddruk kan verlagen. Het is dan ook niet ongebruikelijk om je tijdens of vlak na een hevige opvlieger licht in het hoofd te voelen. Bovendien raken veel vrouwen door het intense zweten uitgedroogd. Zelfs ’s nachts kunnen opvliegers (nachtzweten) tot vochtverlies en slaaponderbreking leiden. Dit alles draagt bij aan een gevoel van zwakte en duizeligheid overdag.

Opvliegers ontstaan door een daling van oestrogeen tijdens de overgang. Dit tekort verstoort de temperatuurregulatie in het lichaam en veroorzaakt de kenmerkende warmtegolven, vaak gepaard met duizeligheidsklachten.

Migraine verergerd door oestrogeendaling

Vrouwen hebben ongeveer drie keer zoveel kans op migraine als mannen, en hormonale schommelingen zijn een belangrijke reden. Vooral in de overgangsjaren kunnen migraineaanvallen frequenter of intenser worden door dalende oestrogeenniveaus. Onderzoek bevestigt dat het “ontrekken” van oestrogeen (zoals vlak voor de menstruatie of tijdens de perimenopauze) een bekende trigger is voor migraine-aanvallen..

Veel vrouwen die nooit eerder migraine hadden, krijgen in deze fase te maken met bonzende hoofdpijnen – vaak aan één kant van het hoofd – gepaard met misselijkheid, licht- en geluidsgevoeligheid en regelmatig ook duizeligheid of visuele aura’s. De jaren vlak voor de menopauze kunnen daardoor een zware tol eisen. Gelukkig nemen migraineklachten bij veel vrouwen weer af zodra de postmenopauze bereikt is en de hormonale schommelingen voorbij zijn.

Stress, angst en slaapgebrek

De overgang kan emotioneel turbulente tijden geven. Schommelende hormonen maken het lichaam gevoeliger voor stress en angst. Veel vrouwen voelen zich prikkelbaar of krijgen paniekaanvallen zonder duidelijke aanleiding. Deze psychische component heeft een directe impact op duizeligheid: in een Japanse studie was angst de enige factor die onafhankelijk samenhing met frequent duizelig zijn tijdens de menopauze.

Met andere woorden: hoe hoger de angstscore, hoe groter de kans op duizelige klachten. Angst en paniek kunnen bovendien leiden tot hyperventilatie (snelle, oppervlakkige ademhaling), waardoor het koolzuurgehalte in het bloed daalt en je je licht in het hoofd gaat voelen.

Daarnaast verstoort de menopauze vaak de slaap – denk aan nachtelijk zweten, maar ook piekeren en insomnie. Chronisch slaaptekort laat je uitgeput en mentaal wazig achter. Een vermoeid lichaam heeft meer moeite om de bloeddruk en doorbloeding naar de hersenen op peil te houden, wat je evenwichtsgevoel niet ten goede komt.

Onderzoekers hebben een duidelijk verband gevonden tussen slechte slaapkwaliteit en duizeligheidsklachten. Het is dus belangrijk om slaapstoornissen en stress aan te pakken als onderdeel van de behandeling.

Een integrale aanpak voor verlichting van duizeligheid tijdens de overgang

Omdat zoveel factoren tegelijkertijd een rol spelen, is er zelden een snelle, eenduidige oplossing voor menopauzale duizeligheid. In plaats van elk symptoom afzonderlijk te bestrijden, kijken we bij Newmedix naar het grotere geheel. Onze integrale aanpak houdt in dat we eerst uitgebreid onderzoeken waarom je je duizelig voelt. We voeren gericht diagnostisch onderzoek uit – van een cortisol-dagcurve (om het stresshormoonpatroon in kaart te brengen) tot uitgebreide vrouwelijke hormoonprofielen, schildklierfunctie, tekorten aan vitaminen en mineralen, en zelfs je darmgezondheid. Al deze systemen hangen immers samen en kunnen subtiel bijdragen aan jouw klachten.

Zo kunnen bijvoorbeeld lage ijzerwaarden (bloedarmoede) of een vitamine B12-tekort je extra moe en licht in het hoofd maken. Ook een traag werkende schildklier of chronische stress kunnen het evenwichtsorgaan beïnvloeden. Deze inzichten helpen ons de juiste behandelaanpak te kiezen.

Op basis van de onderzoeksresultaten stellen we een persoonlijk behandelplan op. Vaak beginnen we met duurzame leefstijlinterventies: gezondere voeding, voldoende hydratie en een op maat gemaakt bewegingsplan om bloedsomloop en balans te verbeteren. Orthomoleculair voedingsadvies en supplementen kunnen tekorten aanvullen of specifieke klachten verlichten. Denk aan magnesium of B-vitamines voor ondersteuning van het zenuwstelsel en energieniveau, co-enzym Q10 voor cellulaire energie, of fyto-oestrogenen die de hormonale schommelingen dempen.

Daarnaast kan bio-identieke hormoontherapie (HRT) een optie zijn om de hormonale balans te herstellen. Bio-identieke hormonen bootsen de werking van natuurlijke oestrogenen en progesteron na en kunnen helpen bij het verminderen van overgangsgerelateerde klachten zoals duizeligheid. Uit onderzoek blijkt dat hormonale schommelingen, en met name de daling van oestrogeen, bijdragen aan het ontstaan van benigne paroxismale positieduizeligheid (BPPV) bij vrouwen in de overgang. Deze studie onderstreept dat bio-identieke hormoontherapie een waardevolle behandelmogelijkheid kan zijn om dit soort klachten te verlichten

Ook bieden we begeleiding in stressreductie – bijvoorbeeld ademhalingsoefeningen, mindfulness of kruidensupplementen – om het zenuwstelsel tot rust te brengen. In sommige gevallen kan zelfs een kortdurende hormoontherapie met bio-identieke hormonen overwogen worden om zeer hevige overgangsklachten te stabiliseren. Dit gebeurt altijd in overleg en op een verantwoorde manier.

Tot slot geven we praktische adviezen om in het dagelijks leven met duizeligheid om te gaan. Enkele tips om zelf alvast toe te passen:

Blijf goed gehydrateerd: Drink voldoende water verspreid over de dag, zeker bij opvliegers of veel zweten.
Zorg voor kwalitatieve slaap: Houd een regelmatig slaapritme aan en zorg voor een koele, donkere slaapkamer om de nachtrust te bevorderen.
Beweeg regelmatig: Dagelijks licht bewegen (wandelen, yoga) stimuleert de bloedcirculatie en vermindert stress.
Eet gebalanceerd en op vaste tijden: Een volwaardig dieet en regelmatige maaltijden helpen bloedsuikerschommelingen te voorkomen.
Beperk alcohol en cafeïne: Overmatig alcoholgebruik en cafeïne kunnen de hormoonhuishouding en vochtbalans verstoren en klachten verergeren.

Met zo’n holistische benadering doorbreken we de vicieuze cirkel van symptomen. Door tegelijkertijd te werken aan hormonale balans, bloedsuiker, stress en leefstijl, gaan al je orgaansystemen beter samenwerken. Vaak zien we dan een kettingreactie: minder angst en vermoeidheid, mildere opvliegers, minder migraine – en uiteindelijk aanzienlijk minder duizelige momenten.

Je staat er niet alleen voor. Ons team bij Newmedix staat klaar met een persoonlijke aanpak die aansluit bij jouw unieke situatie. Wil je weten of jouw duizeligheid tijdens de overgang samenhangt met hormonen, voeding of stress? Plan dan een gratis adviesgesprek en ontdek wat we voor jou kunnen betekenen.