Kwaliteitskeurmerk: ISO 9001:2015
Word je wel eens wakker en voel je je uitgeput, zelfs wanneer je de hele nacht hebt doorgeslapen? Of laten kleine, dagelijkse uitdagingen je hart sneller kloppen en voel je je voortdurend alert? Dit zijn geen tijdelijke momenten. Voor velen wijzen deze symptomen erop dat stress is veranderd van een af en toe uitdaging naar een constante aanwezigheid.
We leven in een tijd waarin ons dagelijks leven gevuld is met stress. Of het nu gaat om werkgerelateerde problemen, financiële zorgen of zelfs digitale overbelasting, minstens 62% van de volwassenen geeft tegenwoordig toe genoeg stress te ervaren die hun dagelijks leven minstens één keer heeft beïnvloed.
Dus, stress komt veel voor.
Maar moeten we het daarom als normaal zien?
Nee.
Wanneer je chronische stress hebt, neemt de kans toe dat je andere gezondheidsproblemen krijgt. Deze kunnen schildklierproblemen, hoge bloeddruk, insulineresistentie en zelfs burn-out omvatten.
Dus hoe kun je je stress beter begrijpen en beheersen? Welnu, je lichaam geeft je eigenlijk aanwijzingen via een signaalstof in je lichaam.
Die boodschapper is cortisol, het “stresshormoon.”
Een van de eenvoudigste manieren om te controleren hoe je lichaam met stress omgaat, is via een cortisol speekseltest.
Wat is Cortisol?
Cortisol is een hormoon dat wordt aangemaakt door je bijnieren, die net boven je nieren liggen. Je kunt het zien als je energiemanager. Het reageert niet alleen op stress, maar bepaalt ook het tempo van je dag.
Cortisol volgt doorgaans een natuurlijk 24-uurs ritme, ook wel de cortisolcurve genoemd. Wanneer dit ritme in balans is, voel je je ’s ochtends alert, overdag gefocust en ’s avonds klaar om te slapen.
De problemen ontstaan wanneer dit ritme wordt verstoord. In dergelijke situaties kun je:
- Wakker worden en je uitgeput voelen, zelfs na een volledige nacht slaap
- Moeite hebben om ’s avonds tot rust te komen
- Overdag geen energie hebben
- Je verward, geïrriteerd of angstig voelen
- Vaak verkouden zijn en langzaam herstellen
- Sterke trek hebben in suiker, zout of cafeïne
Cortisol kan veel lichaamssystemen beïnvloeden. Daarom kan het meten van je niveaus via een cortisol speekseltest een duidelijker beeld geven van je algehele gezondheid.
Hoe de Cortisol Speekseltest Werkt
De cortisol speekseltest is niet-invasief, naaldvrij en kan in het comfort van je eigen huis worden uitgevoerd. (1)
Zo gaat het in zijn werk:
Verzameling
De verzamelkit bevat buisjes en wattenstaafjes. Je moet het wattenstaafje in je mond plaatsen. Wanneer het verzadigd is met speeksel, spuug je het direct in het buisje.
Meestal doe je dit vier keer: bij het wakker worden, rond de middag, laat in de middag en voor het slapengaan.
Voorbereiding
Voor een nauwkeurige test moet je:
- Geen voedsel eten, tanden poetsen of iets anders drinken dan water 30 minuten voor de afname
- Cafeïne of nicotine vermijden rond de afnamemomenten
- Een “typische” dag kiezen voor de test. Dit zorgt ervoor dat de resultaten je normale ritme weerspiegelen, niet een ongebruikelijke piek van stress of ziekte.
De resultaten begrijpen
De cortisol speekseltest laat zien hoe jouw stresssysteem zich gedurende de dag gedraagt.
De waarden worden weergegeven als een cortisolcurve – een ritme dat normaal gesproken hoog begint in de ochtend en geleidelijk daalt richting de avond.
Zo helpt de test inzicht te geven in hoe jouw HPA-as (de samenwerking tussen hersenen en bijnieren) reageert op stress.
Wanneer dit ritme verstoord raakt, zien we verschillende patronen terug die overeenkomen met de drie klassieke stressfasen die onderzoeker Hans Selye beschreef:
de alarmfase, de weerstandsfase en de uitputtingsfase.
1. Alarmfase – het lichaam staat “aan”
In deze eerste fase reageert je lichaam krachtig op stress.
De cortisolwaarden zijn hoog, vooral in de ochtend.
Je voelt je alert, gespannen en staat voortdurend op scherp.
Herkenbare signalen:
- verhoogde hartslag en bloeddruk
- rusteloosheid of gespannen spieren
- slecht inslapen of doorslapen
- gevoel van innerlijke onrust
In de speekseltest zie je vaak een sterke piek in de ochtend en een trage daling later op de dag.
2. Weerstandsfase – aanpassing aan langdurige stress
Wanneer stress aanhoudt, probeert het lichaam zich aan te passen.
De cortisolwaarden blijven langdurig hoog of gaan schommelen: soms te veel, soms te weinig.
Je energie wordt onregelmatig, en het lukt niet meer goed om te herstellen.
Veelvoorkomende klachten:
- vermoeidheid ondanks voldoende slaap
- prikkelbaarheid en stemmingswisselingen
- sterke trek in suiker of zout
- verminderde weerstand of vatbaarheid voor infecties
De test laat in deze fase vaak een onregelmatige of afgevlakte curve zien, met minder duidelijk verschil tussen ochtend en avond.
3. Uitputtingsfase – het systeem raakt op
Na langdurige overbelasting raakt de HPA-as uitgeput.
De bijnieren maken nog maar weinig cortisol aan, waardoor energie, concentratie en stressbestendigheid afnemen.
Het lichaam schakelt over op spaarstand – je draait letterlijk op reserve.
Typische symptomen:
- extreme vermoeidheid en lage bloeddruk
- hersenmist en concentratieproblemen
- duizeligheid bij opstaan
- behoefte aan zout eten
- burn-outachtige klachten
In deze fase toont de speekseltest lage of vlakke cortisolwaarden gedurende de dag.
Van meting naar herstel
De cortisol speekseltest maakt zichtbaar in welke fase jouw lichaam zich bevindt.
Bij Newmedix krijg je niet alleen een laboratoriumrapport, maar vooral inzicht in wat de curve zegt over jouw stresssysteem en herstelvermogen.
We koppelen de resultaten aan jouw klachten en maken samen een behandelplan dat helpt de balans stap voor stap te herstellen – met voeding, suppletie, leefstijl en eventueel infusietherapie.
Zo wordt meten begrijpen, en begrijpen de eerste stap naar herstel.
Waarom Kiezen voor een Cortisol Speekseltest
Er zijn andere manieren om cortisol te meten. Bij Newmedix raden we echter vaak speekseltesten aan omdat ze je echte, dagelijkse ritme weerspiegelen op een manier die bloed-, urine- of haaranalyses simpelweg niet kunnen.
Hier is waarom:
- Een bloedafname kan zelf cortisol verhogen en zo de resultaten vertekenen
- Speekselsamples worden op meerdere momenten van de dag afgenomen, zodat je de volledige curve ziet
- Urine- of haaranalyses tonen langetermijngemiddelden, maar leggen niet de dagelijkse pieken en dalen vast die verklaren waarom je je het ene moment energiek voelt en het volgende uitgeput
Door te kiezen voor een cortisol speekseltest begrijpen we zowel hoeveel cortisol je lichaam aanmaakt als wanneer het dit doet. Dit inzicht is essentieel voor een functioneel behandelplan dat echt voor jou werkt. Bij Newmedix gebruiken we het als basis voor een bredere kijk op je gezondheid.
Waarom een Functioneel Perspectief Belangrijk is
Cortisol werkt samen met bijna elk systeem in het lichaam, (3) daarom kan stress aanvoelen alsof het alles tegelijk beïnvloedt. Alleen kijken naar cortisolniveaus mist het grotere geheel. Een functionele benadering verbindt de punten.
Zo werkt het:
Voeding & spijsvertering
Wanneer cortisol te lang hoog blijft, houdt het je lichaam uit de “rust en vertering”-modus. Dit kan de spijsvertering vertragen, de darm gevoeliger maken en zelfs reflux of prikkelbare darm syndroom uitlokken. Sommige studies suggereren ook dat chronische stress de darmpermeabiliteit (4) kan verhogen (vaak “leaky gut” of “lekkende darm” genoemd).
Energie & mitochondriën
Je mitochondriën zijn de kleine “energiefabriekjes” die elke cel aandrijven. Cortisol beïnvloedt direct hoe deze batterijen werken. Onder chronische stress kan de energieproductie dalen, waardoor je in die toestand van “moe maar gespannen” belandt. Onderzoek toont aan dat mensen met afgevlakte cortisolcurves vaker last hebben van chronische vermoeidheid of burn-out.
Hormonen & communicatie
Cortisol werkt voortdurend samen met andere hormonen. Het kan beïnvloeden hoe insuline de bloedsuiker reguleert, hoe schildklierhormonen worden omgezet en hoe voortplantingshormonen cycleren. Daarom kan chronische stress zich uiten als onregelmatige menstruatie, schildkliergerelateerde symptomen of gewichtstoename rond de buik.
Geest, emoties & stressbestendigheid
Cortisol beïnvloedt ook de hersenchemie, waaronder serotonine, dopamine en noradrenaline. Dit zijn de boodschappers die stemming, focus en motivatie beïnvloeden. Wanneer cortisol uit balans is, is het normaal om je angstig, vlak of minder veerkrachtig te voelen bij stress.*
De Newmedix Aanpak: Grondig Testen en Behandelen
Bij Newmedix zien we een verstoring van het cortisolritme niet als een enkel probleem, maar als een signaal dat het communicatienetwerk van je lichaam ondersteuning nodig heeft. Naast de cortisol speekseltest beoordelen we vaak DHEA, schildklierhormonen, bloedsuiker en darmmarkers. Dit creëert een 360°-beeld van hoe stress samenwerkt met je hele systeem. We zetten ons ook in voor snellere doorlooptijden. Zo hoef je geen weken te wachten op duidelijkheid over wat er in je lichaam gebeurt.
Op basis van je resultaten kan je behandelplan omvatten:
- Voeding afgestemd op het stabiliseren van de bloedsuiker en het ondersteunen van de bijnieren
- Vitaminen en mineralen om het evenwicht te herstellen
- IV-infusen met B12, magnesium of aminozuren voor patiënten die kampen met ernstige vermoeidheid
- Stressregulatie-instrumenten zoals begeleide ademhaling en mindfulness
Ons doel is niet om snelle oplossingen te bieden. Het gaat om het herstellen van het natuurlijke cortisolritme en het ondersteunen van duurzaam herstel, zodat je energie, stemming en gezondheid weer stabiel en houdbaar aanvoelen.
Praktische Tips om je Cortisolritme te Ondersteunen
Kleine dagelijkse gewoontes kunnen een groot verschil maken in hoe je cortisol zich gedraagt:
- Krijg natuurlijk licht binnen een uur na het wakker worden om je lichaamsklok te resetten
- Eet uitgebalanceerde maaltijden met eiwitten, gezonde vetten en complexe koolhydraten om bloedsuikerdalingen te voorkomen
- Bewaar cafeïne voor de ochtend
- Beweeg je lichaam zachtjes. Yoga, wandelen of stretchen reguleren cortisol beter dan intensieve overtraining
- Creëer een kalmerende avondroutine voor het slapengaan om je lichaam te signaleren dat het veilig is om te rusten
Waarom Vroeg Handelen Belangrijk is
Een disbalans in cortisol is meer dan “gewone stress.” Wanneer je het onbehandeld laat, kan het uitgroeien tot andere gezondheidsproblemen en langdurige burn-out. Hoe eerder je een cortisol speekseltest doet, hoe gemakkelijker het is om je ritme te begrijpen, balans te herstellen en complicaties te voorkomen.
Als je jezelf herkent in deze patronen, is het misschien tijd om te luisteren naar wat je lichaam je echt vertelt. Bij Newmedix gebruiken we de cortisol speekseltest, samen met geavanceerde diagnostiek en gepersonaliseerde zorg, om je te helpen resetten en herstellen.
Wil je begrijpen hoe stress je lichaam écht beïnvloedt en welke stappen je kunt nemen om blijvende energie terug te krijgen? Boek dan vandaag nog je gratis consult
Referenties
