Wat te doen bij long COVID?
Sinds 2019 kreeg het coronavirus (SARS-CoV-2) de wereld in zijn greep. Inmiddels lijkt het virus onder controle. Maar wat nog voor vraagtekens zorgt, is long COVID. Toch is er ook nu inzicht gekomen in het ontstaan van deze aandoening en hoe je de symptomen kunt verminderen. Hierin zouden laaggradige ontstekingen (low grade inflammation), heractivatie van herpesvirussen (waaronder Epstein-Barr), verlaagde cortisolspiegels en mitochondriën een rol spelen. Wat dit zijn en wat hun functie is bij post COVID leggen we je graag uit. Dus heb je last van langdurige klachten na corona? Lees dan vooral verder en ontdek wat Newmedix voor jou kan betekenen.
Wat is long COVID?
Volgens de World Health Organization heb je long COVID wanneer je na drie maanden na de infectie met het coronavirus nog symptomen hebt. Ook moeten deze langer dan twee maanden duren. Er zijn echter patiënten die veel langer met klachten rondlopen en er zelfs jarenlang last van hebben.
Post COVID kan je leven ernstig beïnvloeden. Zo kunnen de lichamelijke klachten bestaan uit vermoeidheid, kortademigheid, spierpijn en spierzwakte. Andere symptomen van long COVID zijn reukverlies, griepgevoel zonder koorts of lichte verhoging.
Behalve lichamelijke symptomen zijn er ook patiënten die mentaal of psychisch last hebben van long COVID. Uit meerdere onderzoeken blijkt dat SARS-CoV-2 het centrale zenuwstelsel direct of indirect kan beïnvloeden.(1) Is dat bij jou het geval? Dan ervaar je misschien een zogenaamde hersenmist. Dit is een cognitieve stoornis waardoor er concentratieproblemen of vergeetachtigheid kan optreden. Ook zijn verwardheid, vermoeidheid, depressie, angsten, slaapproblemen of gedragsveranderingen mogelijke gevolgen van long COVID. Wanneer je je inspant of stress ervaart, kunnen deze symptomen sterker worden.
Uit recent onderzoek werd duidelijk dat zuurstofsaturatie en lichaamstemperatuur tijdens acute covid een prognose waren voor het krijgen van long COVID. Daarbij bleken een zuurstofsaturatie van 89 procent en een piek in de lichaamstemperatuur van 39 graden een goede voorspeller te zijn voor het ontwikkelen van long COVID. (2)
Het ontstaan van long COVID en de rol van mitochondriën
Om te begrijpen hoe COVID zich ontwikkelt, is het belangrijk om te weten wat er gebeurt in je lichaam als er een virus binnendringt. Bij een virale ziekte neemt het virus je intracellulaire omgeving over en destabiliseert deze. Ofwel: de indringer maakt de omstandigheden binnen in je cellen zo gunstig mogelijk voor zichzelf. Het doel daarbij van het virus is om zich succesvol te vermeerderen.
In bijna al je lichaamscellen zitten mitochondriën, die werken als ware energiefabriekjes. Mitochondriën zorgen namelijk voor de productie van energie in de vorm van ATP. Van deze energie is 95 procent van al je lichaamsfuncties afhankelijk. Bovendien kan je lichaam bijna geen ATP opslaan waardoor je weinig voorraad hebt. Dat betekent dat er een voortdurende productie van ATP nodig is. Daarom heeft je lichaam goed werkende mitochondriën nodig om goed te kunnen functioneren. Kortom: worden de energiefabriekjes in je cellen verstoord? Dan heb je dus minder energie en raken je lichaamsfuncties ontregeld.
De connectie van post COVID met het chronisch vermoeidheidssyndroom
Er wordt al lang onderzoek gedaan naar de precieze oorzaak van mitochondriale aandoeningen. Inmiddels weten we dat het een complexe groep ziekten is die wordt veroorzaakt door een stoornis van de mitochondriale functie. Het gevolg is dat de energieproductie in de cellen wordt aangetast. Bij sommige patiënten leidt dit tot de onverklaarde postvirale ziekte ME/CVS, ofwel het myalgische encefalomyelitis/chronisch vermoeidheidssyndroom. Er is inmiddels sterk bewijs dat ME/CVS te maken heeft met onder andere het niet goed functioneren van de mitochondriën.
Een interessante achtergrondinformatie waar de onderliggende biochemische afwijken nog eens duidelijk worden gelegd is het volgende E-boek: Waarom het chronisch vermoeidheidssyndroom niet tussen de oren zit.
Een deel van de langdurige klachten na corona lijken op de symptomen die horen bij ME/CVS. Uit onderzoek blijkt bovendien dat een deel van de patiënten met post COVID ook de kenmerken heeft van ME/CVS. Zo bleek uit een studie met 46 patiënten, die zes maanden na milde of matige acute SARS-CoV-2 ziek bleven, dat ongeveer de helft voldeed aan de criteria voor ME/CVS.(3)
Behandel long COVID hetzelfde als CVS
Professor Michael Maes (MD, PhD) staat bekend als de wereldwijde expert op het gebied van het chronisch vermoeidheidssyndroom, low grade inflammation, oxidatie en neuroinflammatie. Samen met Martin Pall (PhD) onderzoekt hij al ruim dertig jaar onafhankelijk CVS. Uit hun werk blijkt dat deze aandoening geassocieerd is met functionele mitochondriale afwijkingen, verstoringen in het immuunsysteem en oxidatieve stress wat leidt tot een aanhoudende weefselspecifieke chronische laaggradige ontsteking. Hierdoor kunnen de complexe symptomen aan meerdere organen ontstaan.
Volgens dr. professor Michael Maes zou je patiënten met long COVID dezelfde behandeling moeten geven als iemand met CVS. Dat concludeert hij in dit interview over de laatste wetenschappelijke inzichten van de oorzaken voor long COVID: (zet ondertiteling aan)
Hoe kan kan het coronavirus het mitochondriale proces verstoren?
De wetenschap heeft nu een sterk vermoeden hoe long COVID ontstaat, maar wat is de rol van het coronavirus? De langdurige klachten na corona worden waarschijnlijk veroorzaakt door aanhoudende laaggradige ontstekingen (low grade inflammation) die door de chronische activatie van twee intracellulaire ontstekingsroutes ontstaan. Deze NF-kB(4,13,14,15) en Inflammasome (5) zorgen voor een verhoogde productie van pro-inflammatoire cytokinen. Dit zijn moleculen die ontstekingen bevorderen en worden dus aangemaakt door de cellen van het immuunsysteem. Wanneer je mitochondriën door COVID zijn aangetast, is het dus mogelijk dat je lichaam via deze twee routes langdurig met laaggradige ontstekingen krijgt te kampen. (6), Deze laaggradige ontstekingsactiviteit zorgen voor verhoogde oxidatie in de cellen. Door deze verhoogde oxidatie ontstaan er beschadigingen van de mitochondriën waardoor de aanmaak van je energie verstoord raakt. Een conclusie uit een recent onderzoek naar long COVID luidt: De resultaten suggereren dat post-virale lichamelijke en mentale symptomen een neuro-immune en neuro-oxidatieve oorsprong hebben. (2)
Nog meer conclusies komen uit een recente studie onder 215 long COVID-patiënten (7). Het opvallendste van dit onderzoek is dat de cortisolniveaus uniform lager waren bij long COVID-patiënten vergeleken met de gezonde controlegroep en ze waren ongeveer de helft van de gezonde of herstellende personen. Hierdoor zijn cortisolspiegels een belangrijke voorspeller voor long COVID. Daarbij kunnen lage cortisolspiegels diverse klachten veroorzaken die overlappen met de symptomen van long COVID.
Daarnaast suggereren de gegevens uit dezelfde studie de betrokkenheid van de reacties van de antilichamen tegen SARS-CoV-2 antigenen. Ook de reactivering van latente herpesvirussen, waarvan Epstein-Barr Virus in het bijzonder, spelen een rol. Daarnaast kunnen chronische ontstekingen, ofwel low grade inflammation, optreden.
Omstandigheden die long COVID kunnen bevorderen
Andere belangrijke cofactoren die kunnen bijdragen aan low grade inflammation en verminderde mitochondriale functie/energieproductie in de cellen zijn onder andere:
–Dysbiose in de darmen (verstoring in de darmflora)
-Chronische stress (bijnieruitputting, verminderd werking stresssysteem)
-Tekorten van essentiële vitamines en mineralen
-Vitamine D tekort
-Verstoorde hersenstofwisseling (verstoorde gaba/glutamaat verhouding, verhoogde trycat’s en verhoogd histamine)
–Overgevoeligheden of allergieën voor voedingsstoffen
-Overmatig alcohol
-Roken
-Inname van transvetten en geoxideerde omega-6-vetzuren (vooral consumptie van bepaalde plantaardige vetten)
-Verstoorde bloedsuikerregulatie
–Tekort aan omega-3-vetzuren
-Overgewicht
-Overtraining (te veel sporten)
–Darmwand doorlaatbaarheid (leaky gut)
-Chronisch slaaptekort
-PTSS en trauma
Post COVID en behandelingen: start met de juiste voeding
Nu de wetenschap de oorzaken van post COVID op het spoor is, zijn er ook behandelingen die de symptomen kunnen verlichten. Zo is het belangrijk om je mitochondriën in een optimale conditie te houden, want ze vormen een belangrijk onderdeel in je afweer tegen een infectie met het SARS-CoV-2-virus. De omstandigheden voor je mitochondriën verbeteren, kun je doen door je voedingspatroon aan te passen.
Zo kan een dieet op basis van ontstekingsremmende en laag glycemische voeding de gezonde mitochondriën ondersteunen en zorgen voor een betere energieproductie. Dit werkt nog beter als je hoogwaardige vetten aan je voedingspatroon toevoegt.
Ook plantaardige voeding dat veel plantenafweerstoffen bevat, is goed voor de mitochondriale functie. Bovendien hebben fruit en groenten vaak ontstekingsremmende eigenschappen en een antipathogene werking. Dit houdt in dat ze biologische ziekteverwekkers tegengaan.
Bestrijd langdurige klachten na corona met supplementen
Behalve een speciaal dieet, kun je de symptomen van post COVID verminderen met extra antioxidanten (8). Zo kunnen supplementen met vitamine C, E, en selenium de overmatige aanmaak van vrije radicalen door de mitochondriën tegengaan. Vrije radicalen zijn namelijk schadelijke deeltjes die de cel kunnen beschadigen. Ook supplementen met CoQ10 (9) passen in de strategie om de klachten van post COVID te verminderen. CoQ10 is een belangrijke antioxidant en beschermt de cellen en mitochondriën tegen vrije radicalen plus speelt een sleutelrol in de energieproductie.
Verder is N-acetyl-L-cysteïne (10) een krachtige antioxidant die de gevolgen van oxidatieve stress kan verminderen. Om het zenuwstelsel te helpen, kan Acetyl-L-carnitine (11) toegediend worden. Nog een sterke antioxidant is Alfa-liponzuur (11), dat ook een rol speelt in de energieproductie van je cellen. Het is namelijk een co-enzym dat helpt bij de omzet van glucose naar energie.
Beweging kan je helpen bij long COVID
Om je immuunsysteem te versterken en de werking van je mitochondriën te verbeteren, is het goed om regelmatig te bewegen. Zorg wel dat je dan alleen lichte lichamelijke inspanning doet die niet meer dan 50 tot 75 procent van je maximale vermogen vergt. Let erop dat als je meer klachten ervaart na inspanning je de intensiteit verlaagt. Wandelen op een rustig tempo is voor de meeste mensen in de beginfase het beste advies.
Post COVID: laat Newmedix je helpen
Zoals je ziet, zijn er bij long COVID maatregelen mogelijk om de symptomen te verminderen. Heb je dus al langdurig klachten nadat je corona hebt gehad? Vraag dan gerust een gratis adviesgesprek aan bij Newmedix. Bij ons merk je dat we niet alleen naar je aandoening kijken, maar naar het geheel. We zetten daarbij jou en de onderliggende oorzaak van je klachten centraal. Bovendien nemen we daarin het natuurlijk herstellende vermogen van je lichaam mee. Dus neem snel contact op, want we helpen je graag met een behandelplan op maat!
Referenties
1.COVID-19 and mitochondrial non-coding RNAs: new insights from
published data.
2.Lowered oxygen saturation and increased body temperature in acute COVID-19 largely predict chronic fatigue syndrome and affective symptoms due to Long COVID: A precision nomothetic approach
3.Chronic COVID-19 syndrome and chronic fatigue syndrome (ME/CFS) following the first pandemic wave in Germany – a first analysis of a prospective observational study. The central role of mitochondrial fitness on antiviral defenses: An advocacy for physical activity during the COVID-19 pandemic
4.SARS-CoV-2 infection and overactivation of Nlrp3 inflammasome as a trigger of cytokine “storm” and risk factor for damage of hematopoietic stem cells
5.Biomedical perspectives of acute and chronic neurological and neuropsychiatric sequelae of COVID-19.
6.Distinguishing features of Long COVID identified through immune profiling
7.The Functional Medicine Approach to COVID-19: Virus-Specific Nutraceutical and Botanical Agents
8.Platelet mitochondrial function and endogenous coenzyme Q10 levels are reduced in patients after COVID-19.
9.Rationale for the use of N-acetylcysteine in both prevention and adjuvant therapy of COVID-19.
10.Role of nutrients for COVID-19 recovery: an integrative approach. Biomedical perspectives of acute and chronic neurological and neuropsychiatric sequelae of COVID-19.
11.Use of N-acetylcysteine at high doses as an oral treatment for patients hospitalized with COVID-19.
12.Long-COVID post-viral chronic fatigue and affective symptoms are associated with oxidative damage, lowered antioxidant defenses and inflammation: a proof of concept and mechanism study
13.Chronic fatigue and affective symptoms in Acute and Long COVID are attributable to immune-inflammatory pathways
14.Lowered Quality of Life in Long COVID Is Predicted by Affective Symptoms, Chronic Fatigue Syndrome, Inflammation and Neuroimmunotoxic Pathways
15.The Effect of COVID-19 on NF-κB and Neurological Manifestations of Disease